Choroby włosów i skóry głowy mogą wydawać się dość rzadkie, ale w rzeczywistości zdarzają się bardzo często. Nie tylko są one przyczyną nieestetycznego wyglądu, ale zwykle wpływają również na to jak się czujemy. Dyskomfort związany z tego typu przypadłościami często można jednak zniwelować poprzez zastosowanie odpowiedniego leczenia. Warto zatem dowiedzieć się czegoś więcej na ten temat.
Najczęstsze choroby włosów i skóry na głowie
Choroby włosów i skóry głowy są częstym problemem zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn. Oczywiście, każdy człowiek naturalnie traci każdego dnia określoną liczbę włosów, jednak po przekroczeniu pewnego punktu granicznego – możemy mówić o jednostce chorobowej.
Wypadanie włosów u mężczyzn jest zdecydowanie najczęściej spowodowane łysieniem typu męskiego, co objawia się nadmiernym cofnięciem linii włosów na czole, natomiast u kobiet podobny stan objawia się nadmiernym osłabieniem włosów na całej głowie. Istnieją jednak również infekcje chorobowe, które bakteryjnie zarażają mieszki włosowe, grzybice, nadmierny łupież, łuszczycę czy w skrajnych przypadkach – atak mszyscy.
Nawigacja:
- Łysienie – najpopularniejsza dolegliwość i jej rodzaje
- Grzybica skóry głowy wywołana przez dermatofity
- Nadmierne przetłuszczanie się włosów
- Rozdwajanie się końcówek włosów
- Siwizna lub postępujący proces siwienia
- Nawykowe wypadanie włosów
- Hipertrichoza – nadmierny porost włosów
- Łojotokowe zapalenie skóry
- Łupież
- Łuszczyca
- Wszy we włosach
Łysienie – najczęstsza z chorób włosów
Łysienie (łac. alopecia) to powszechny objaw chorobowy wynikający z zaniku możliwości wytwarzania włosa w mieszku włosowym. Jego przyczyny są różnorodne. Mogą to być uwarunkowania genetyczne, ale łysienie często powoduje też nieprawidłowa dieta, przyjmowane przez nas leki czy też choroby, z jakimi się zmagamy. Najważniejsze rodzaje łysienia to:
1. Łysienie androgenowe typu męskiego
Za tę chorobę odpowiedzialny jest dihydrotestosteron (pochodna testosteronu), który w nadmiarze niszczy mieszki włosowe. Łysienie tego typu postępuje stopniowo, a utrata włosów zaczyna się od skroni. Jest to najczęściej występujący rodzaj łysienia u mężczyzn. Jego leczenia opiera się przede wszystkim na podawaniu pacjentowi substancji hamującej aktywność enzymu odpowiedzialnego za tworzenie dihydrotestosteronu.
2. Łysienie androgenowe typu żeńskiego
Występuje u kobiet, które mają zbyt duże stężenie hormonu męskiego albo zbyt niskie stężenie żeńskich hormonów we krwi. Wzmożone wypadanie włosów obserwuje się wówczas w obszarze ciemieniowym i czołowym.
3. Łysienie plackowate
Przewlekła choroba zapalna, dotykająca kobiety i mężczyzn, której efektem są rozległe “placki” na skórze głowy pozbawione włosów. Choroba ta może być uwarunkowana genetycznie lub też jest związana z istnieniem innych chorób autoimmunologicznych. Wymaga leczenia farmakologicznego pod stałym nadzorem lekarza.
4. Łysienie bliznowaciejące
Trwały i nieodwracalny rodzaj łysienia, które dotyka głównie kobiety w okresie po menopauzie. Wciąż nie ustalono przyczyny tej choroby, ale naukowcy wskazują na możliwość, iż ma ona związek z czynnikiem hormonalnym. Leczenie choroby nie przynosi dobrych efektów, a terapia farmakologiczna ma na celu jedynie zahamowanie dalszych zmian.
5. Łysienie całkowite
Rzadka choroba objawiająca się wypadaniem, przerzedzaniem się lub całkowitym brakiem włosów od urodzenia, zwykle na całym ciele. Dotyka ona zarówno kobiet, jak i mężczyzn, a jej przyczyny nie zostały jeszcze ustalone. W związku z tym nie ma wciąż skutecznej metody leczenia choroby. Kuracja niektórymi środkami farmakologicznymi pozwala jedynie złagodzić objawy.
Leczenie łysienie najczęściej obejmuje terapię farmakologiczną oraz stosowanie zabiegów z zakresu dermatologii i medycyny estetycznej (np. mezoterapia i laseroterapia). W części przypadków możliwe jest też przeprowadzenie przeszczepu włosów.
Grzybica skóry głowy i włosów
Grzybica owłosionej skóry głowy (ICD-10: B35.0) wywoływana jest przez grzyby, a konkretnie dermatofity. Chorobą tą można się zarazić od ludzi lub zwierząt. Najczęściej dotyka dzieci do 10. roku życia. Jest ona leczona farmakologicznie. Istnieją trzy rodzaje grzybicy skóry owłosionej:
1. Grzybica strzygąca
Objawia się wieloma ogniskami z ułamanymi włosami i czarnymi punkcikami, które wyglądają jak przystrzyżone włosy. Chorobie towarzyszy zwykle stan zapalny. Występuje ona przede wszystkim u młodych ludzi przez okresem dojrzewania.
2. Grzybica drobnozarodnikowa
Objawia się mniej licznymi, ale większymi ogniskami niż w grzybicy strzygącej. Ułamane włosy są otoczone przez białawą pochewkę, która odstaje od powierzchni skóry. Jest to silnie zakaźna i najczęściej występująca postać grzybicy skóry głowy.
3. Grzybica woszczynowa
Objawia się tarczkami woszczynowymi, czyli żółtymi strupami zagłębionymi w skórze głowy. Mają one od kilku milimetrów do 2 cm. Po usuniętych strupach zostają blizny, na których nie wyrastają już włosy. Zazwyczaj choroba występuje przed okresem dojrzewania.
Przetłuszczanie się włosów
Przetłuszczające się włosy to problem około 20% Polaków, który wynika z nadmiernej produkcji sebum przez gruczoły łojowe na skórze głowy. Może być to uwarunkowane genetycznie lub też wynikać z innych chorób, zmian hormonalnych, nieodpowiedniej diety czy niewłaściwej pielęgnacji włosów. Leczenie może obejmować zastosowanie leków i suplementów diety, jak i szamponów leczniczych, odżywek i masek, które niwelują objawy nadmiernej produkcji sebum.
Rozdwajanie się włosów
Rozdwajanie się włosów, a właściwie ich końcówek to dość powszechny problem, zwłaszcza wśród kobiet. jego przyczyny mogą leżeć w nieprawidłowym obcinaniu włosów, korzystaniu z przesuszających je kosmetyków, ale też z niewłaściwej pielęgnacji włosów i niezdrowej diety, która nie dostarcza włosom najważniejszych substancji odżywczych.
Jak sobie poradzić z tym problemem? Przede wszystkim należy zmienić swoje nawyki i nauczyć się właściwej pielęgnacji włosów, która nie powoduje ich wysuszania i niszczenia. Warto też stosować maski, odżywki i oleje do włosów, które dostarczą im wielu wartościowych substancji wspomagających ich odbudowę.
Siwienie włosów
Proces siwienia włosów dzielimy na dwa rodzaje:
1. Siwienie fizjologiczne
Naturalny proces związany ze starzeniem się organizmu, który zwykle zaczyna się między 30. a 40. rokiem życia. O tym kiedy pojawią się pierwsze siwe włosy u danej osoby decydują głównie uwarunkowania genetyczne.
2. Siwienie przedwczesne
Najczęściej występuje u młodych ludzie między 20. a 25. rokiem życia, choć zdarzają się przypadki siwienia u dzieci. Przedwczesne siwienie może wynikać z uwarunkowań genetycznych, czynników chorobowych lub też z nadmiernego stresu, osłabienia organizmu czy nieprawidłowej diety.
Jeśli chodzi o przeciwdziałanie siwieniu włosów zaleca się przede wszystkim zmianę swoich nawyków, zdrowe odżywianie (dieta bogata w witaminę B) oraz stosowanie kosmetyków i preparatów leczniczych, które “zmuszają” cebulki włosów do produkcji odpowiedniego pigmentu.
Nadmierne wypadanie włosów
Nadmierne wypadanie włosów dotyka zarówno kobiety, jak i mężczyzn. Możliwych przyczyn występowania tego problemu jest bardzo dużo. Może być to m.in.:
- nieprawidłowa dieta uboga w ważne dla wzrostu włosów substancje odżywcze;
- uwarunkowania genetyczne;
- czynniki chorobowe;
- zmiany hormonalne (np. w ciąży);
- niewłaściwa pielęgnacja włosów.
Leczenie w przypadku nadmiernego wypadania włosów powinno się skupiać na wyeliminowaniu jego przyczyny oraz na wzmocnieniu włosów i pobudzeniu ich do wzrostu.
Nadmierny porost włosów (hipertrichoza)
Nadmierny porost włosów może obejmować całą powierzchnię skóry lub ograniczać się do pewnych obszarów ciała. Choroba ta, która częściej dotyka mężczyzn, może być wrodzona lub też nabyta. Ta druga postać hipertrichozy może wynikać z chorób metabolicznych, nowotworów, zaburzeń endokrynologicznych lub też może być rezultatem przyjmowania niektórych leków.
Leczenie hipertrichozy nabytej skupia się przede wszystkim na poznaniu przyczyny choroby i jej wyeliminowaniu, jeśli jest to możliwe. Objawowo można radzić sobie z nią przy pomocy zabiegów z zakresu kosmetologii i medycyny estetycznej (np. epilacja depilacja, laseroterapia).
Łojotokowe zapalenie skóry głowy
Przewlekła zapalna choroba skóry głowy o charakterze nawrotowym. Jej przyczyną może być wzmożona aktywność gruczołów łojowych i niewłaściwy skład łoju, ale także zaburzenia pracy układu odpornościowego, zaburzenia hormonalne, niektóre choroby, niezdrowa dieta, niewłaściwa higiena osobista czy stres. Jej objawy to przede wszystkim rumień oraz łuszczenie się skóry, a także uporczywe swędzenie w miejscach dotkniętych chorobą.
Leczenie tej choroby jest trudne i zależy od takich czynników jak wiek, umiejscowienie zmian i stopień nasilenia objawów. Zazwyczaj terapia obejmuje przede wszystkim odpowiednią pielęgnację miejsc zmienionych chorobowo i okresowe przyjmowanie leków.
Łupież
Łupież to łuszczący się naskórek głowy. Jego objawami są białe fragmenty martwej skóry widoczne na włosach lub ubraniu, a także świąd skóry i łojotok. Za występowanie łupieżu odpowiada wzmożone namnażanie się drożdżopodobnych grzybów Malassezia. Temu procesowi sprzyjać może spadek odporności, łojotok, niedobór cynku, nieprawidłowa higiena, zaburzenia hormonalne, korzystanie z niewłaściwych kosmetyków. Wyróżniamy dwa rodzaje łupieżu:
- łupież suchy – jego objawy to swędzenie oraz pojawianie się dużej ilości małych płatków naskórka w kolorze białym. Można go leczyć przy pomocy specjalistycznych preparatów przeciwłupieżowych;
- łupież tłusty – jego objawy to widoczne tłuste fragmenty złuszczającego się naskórka w żółtawym kolorze. Ta postać łupieżu wymaga konsultacji z lekarzem, ponieważ może doprowadzić do rozwoju łojotokowego zapalenia skóry.
Łupież pstry z kolei to powierzchowne zakażenie naskórka, którego objawem są łuszczące się okręgi w żółtobrunatnym kolorze. Choroba jest wywoływana przez drożdżaki z gatunku pityrosporum ovale. Pojawia się zwykle u osób po okresie dojrzewania.
Łuszczyca
Łuszczyca (łac. psoriasis) to przewlekła, układowa choroba autoimmunologiczna, występująca u ok. 2% przedstawicieli rasy białej. Przyczyny łuszczyny wciąż nie są do końca znane, ale wskazuje się między innymi na podłoże genetyczne i autoimmunologiczne. Jej objawem są zapalne zmiany skórne o różnym nasileniu. Istnieje wiele postaci łuszczycy, które różnią się między sobą zarówno objawami, jak i przebiegiem. Łuszczyca jest leczona głównie miejscowo, a w cięższych przebiegach choroby stosowana jest terapia skojarzona.
Wszawica
Wszawica (łac. pediculosis) to choroba pasożytnicza wywołana przez wesz ludzką. Bardzo małych rozmiarów stawonóg bytuje na owłosionej skórze głowy, często powodując jej swędzenie. Do zakażenia się chorobą może dojść na skutek kontaktu z osobą, która ma wszy. Dlatego też problem ten pojawia się bardzo często w większych skupiskach ludzkich, zwłaszcza w przedszkolach i szkołach.
Leczenie polega na zastosowaniu specjalnego preparatu na wszy, który może mieć postać pianki, aerozolu, szamponu albo płynu. Kuracja powinna obejmować nie tylko osobę, na której skórze głowy bytują wszy, ale także wszystkie osoby z jej najbliższego otoczenia. Oprócz tego należy również wyprać w wysokiej temperaturze ręczniki, pościel czy ubrania, na które mogły się przenieść wszy.
Literatura
- Kostanecki, Wojciech. Choroby włosów. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1979.
- Brzezińska-Wcisło, Ligia., et al. “Fizjologia i patologia wzrostu i utraty włosów na głowie u człowieka.” Post Dermatol Alergol 20 (2003): 260-266.
- Michałowski, Roman. Choroby włosów i skóry owłosionej. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1985.
- Małek, Elżbieta. “Rozpoznawanie zaburzeń wzrostu, uszkodzeń i chorób włosów 514 [02]. Z1. 03.”