Łysienie plackowate to schorzenie o podłożu autoimmunologicznym, które dotyka przede wszystkim osoby młode, a nawet dzieci i nastolatków. Uszkodzenie mieszków włosowych prowadzi do tego, że łysina plackowata pojawia się głównie na owłosionej skórze głowy, ale także na innych częściach ciała pokrytych włosami. Niestety leczenie tej charakterystycznej choroby włosów jest dość trudne i długotrwałe. Co zatem powinniśmy o nim wiedzieć?
Nawigacja:
- Czy łysienie plackowate to choroba?
- Przyczyny powstawania łysienia plackowatego i etapy jego postępowania
- Rodzaje łysienia plackowatego
- Jakie badania przeprowadzimy podczas wizyty u lekarza?
- Jak prawidłowo podejść do leczenia tego schorzenia?
- Co powinny zawierać suplementy i leki na łysienie plackowate?
- Zabiegi i profesjonalne kuracje
- Jakie rokowania ma łysienie tego typu u osób młodych?
- TOP: Domowe sposoby na łysienie plackowate
Co to jest łysienie plackowate?
Plackowate łysienie jest chorobą, w wyniku której mieszki włosowe ulegają uszkodzeniu i przez to następuje bardzo charakterystyczne wypadanie włosów. Na zmienionej chorobowo owłosionej skórze pojawiają się duże, łyse plamy, które swoim kształtem przypominają właśnie placki. Warto dodać, że choć najbardziej widoczne są placki powstające na skórze głowy, łysieniem mogą zostać objęte również inne owłosione części ciała, jak chociażby broda czy brwi.
Jak więc widać, łysienie plackowate to przewlekła choroba zapalna. Alopecia areata, jak brzmi łacińska nazwa schorzenia, dotyka w takim samym stopniu kobiety i mężczyzn, najczęściej między 20. a 40. rokiem życia. Jej objawy mogą się jednak pojawić już w dzieciństwie i w każdym innym momencie życia.
Jak wygląda łysienie plackowate? Objawy i początki schorzenia
Początki łysienia plackowatego u większości osób widoczne są na skórze głowy. Należy jednak podkreślić, że nie jest to regułą. W niektórych przypadkach, pierwsze objawy łysienia plackowatego mogą być bowiem widoczne chociażby w miejscu występowania zarostu u mężczyzn i w każdym innym obszarze na ciele, gdzie skóra jest owłosiona.
- Pierwsze ognisko choroby, którym najczęściej jest jednak ognisko w głowie, ma okrągły kształt, a jego wielkość można porównać do typowej monety. W niedługim czasie pojawiają się kolejne pojedyncze albo mnogie łyse placki na głowie, które mogą mieć róże rozmiary. Zazwyczaj jednak ich średnica wynosi od 5 cm do 10 cm. U większości osób zmiany pojawiają się na ograniczonej przestrzeni (np. łysienie z tyłu głowy). Dość rzadko zdarza się, aby zmiany tego typu zajmowały całą powierzchnię skóry głowy.
- U większości pacjentów pojawiają się również włosy wykrzyknikowe. Te charakterystyczne, ułamane włosy otaczają ogniska wyłysienia. Ich oderwane końcówki mają ciemniejszy kolor i są wyraźnie grubsze aniżeli ich część znajdująca się przy skórze głowy.
- W przypadku łysienia plackowatego, zmiany chorobowe mają charakter zapalny, ale zwykle nie pojawiają się typowe dla niego objawy. Wyłysiałe, żółtawe plamy są widoczne i może pojawić się na nich nieznaczny rumień. Nie jest to jednak rumień plackowaty i nie następuje złuszczenie skóry. Pacjenci zwykle narzekają jedynie na niekomfortowe swędzenie głowy. U niektórych z nich, gdy choroba ma ciężki przebieg, mogą się również pojawić zmiany na paznokciach (np. szorstkość paznokci, ścieńczenie i pogrubienie ich płytek, czy paznokcie naparstkowe).
- Nadmierne łysienie takich obszarów jak zarost (szczególnie narażona jest broda), brwi czy inne owłosione rejony.
W większości przypadków odrastanie włosów następuje samoistnie, mniej więcej po ok. 3-6 miesiącach. Nie jest to jednak regułą, a ponadto nowe włosy mogą ponownie wypaść, co wówczas określa się jako nawrotowe łysienie plackowate. Co więcej, jeśli u pacjenta występuje złośliwe łysienie plackowate brwi, zarostu czy każdego innego owłosionego miejsca na ciele, odrastanie włosów zdarza się bardzo rzadko. W sytuacji, gdy pacjent podejrzewa u siebie łysienie plackowate, zdjęcia innych osób dotkniętych tą chorobą mogą mu pomóc ustalić, czy faktycznie ma z nią do czynienia.
Rodzaje łysienia plackowatego u kobiet i mężczyzn
Łysienie plackowate u kobiet i mężczyzn może mieć różną formę. Z tego względu możemy wyróżnić kilka rodzajów tego schorzenia. Jest to:
- Łysienie plackowate ogniskowe – mówimy o nim w przypadku, gdy ogniska choroby pojawiają się na skórze głowy albo innych części ciała. Mogą być to chociażby okolice twarzy lub kończyn.
- Łysienie plackowate całkowite – łysienie całkowite to schorzenie obejmujące wszystkie włosy znajdujące się w obrębie owłosionej skóry głowy. Należy dodać, że łysienie plackowate całkowite dotyczy również rzęs i brwi.
- Pasmowate łysienie plackowate – pacjent cierpi na łysienie pasmowate w sytuacji, gdy łysienie ulega rozszerzeniu od samego środka głowy na zewnątrz.
- Siateczkowate łysienie plackowate (rozlane) – łysienie rozlane diagnozuje się u tych pacjentów, u których lekarz nie jest w stanie odróżnić poszczególnych ognisk choroby.
- Łysienie plackowate uogólnione – znane jako łysienie uogólnione występuje u pacjentów, u których dochodzi do utraty wszystkich lub niemalże wszystkich włosów na całym ciele.
- Łysina plackowata wężykowata (obrzeżne) – łysienie wężykowate objawia się pasmowatym wyłysieniem na skórze głowy, które pojawia się na jej obrzeżach, w okolicy skroniowej, potylicznej oraz czołowej.
- Łysienie plackowate złośliwe – łysienie plackowate złośliwe całkowite to rodzaj choroby o długotrwałym przebiegu. Co więcej łysienie złośliwe jest bardzo oporne na wszelkie metody leczenia.
Skąd się bierze łysienie plackowate? Przyczyny i czynniki ryzyka
Przyczyny łysienia plackowatego nie są wciąż do końca poznane. Specjaliści uważają jednak, że najbardziej prawdopodobne jest to, iż plackowate wypadanie włosów ma podłoże autoimmunologiczne. Oznacza to, że organizm zaczyna atakować własne komórki, uznając je za “obce”.
Jeśli więc chodzi o łysienie plackowate, początki wyglądają tak samo. Układ odpornościowy zaczyna atakować mieszki włosowe, co doprowadza do rozwoju zmian o charakterze zapalnym. W efekcie mieszki włosowe zostają uszkodzone, pojawiają się między innymi puste mieszki włosowe i dochodzi do wypadania włosów.
Niezależnie od tego czy dotyczy nas łysienie plackowate brody, skóry głowy czy innych części ciała, możemy wymienić takie czynniki przyczyniające się do rozwoju choroby jak:
- genetyczne – dziedziczenie choroby bardzo często występuje u dzieci i dorosłych, w rodzinie których występowało lub występuje łysienie plackowate na brodzie, twarzy czy też na głowie i innych częściach ciała;
- hormonalne – np. zaburzenia tarczycy, przyjmowane leki antykoncepcyjne, stosowana terapia steroidowa;
- immunologiczne – łysienie plackowate często współistnieje z innymi chorobami immunologicznymi (np. atopowe zapalenie skóry, bielactwo czy cukrzyca typu 1);
- psychiczne (stres) – życie w ciągłym napięciu emocjonalnym może prowadzić do zaburzeń, które u osób predysponowanych mogą prowadzić do stanów zapalnych w obrębie mieszków włosowych i do wypadania włosów;
- wewnątrzustrojowe ogniska zakażenia – gdy w organizmie obecne są superantygeny bakteryjne.
Jakie badania na łysienie typu plackowatego należy wykonać?
Proces leczenia powinniśmy u siebie rozpocząć od wykonania odpowiedniej diagnozy naszego schorzenia i określenia kondycji struktury włosa. Jakie badania należy wykonać jeśli podejrzewamy u siebie łysienie plackowate? Przede wszystkim należy udać się do specjalisty w tym zakresie, jakim jest dermatolog trycholog. Przeprowadzi on wywiad z pacjentem. Już po widocznych na pierwszy rzut oka objawach jest on w stanie zwykle stwierdzić tę chorobę. Jednak dla pełnych rezultatów zostaną wykonane:
- wywiad z pacjentem,
- badanie trichoskopowe
- badanie korzenia włosa.
Wszystkie te metody diagnostyczne pozwolą określić dokładne źródło problemu i zastosować odpowiednie podejście do procesu leczenia.
Jak leczyć łysienie plackowate – leczenie farmakologiczne i zabiegowe
Niestety samo leczenie łysienia plackowatego jest z reguły trudne i długotrwałe, a na dodatek nie zawsze przynosi takie efekty jakich oczekuje pacjent. Choroba ta podlega leczeniu miejscowemu oraz ogólnemu, przy użyciu odpowiednich preparatów i zabiegów. Na szczęście co jakiś czas pojawiają się nowe metody leczenia, które dają coraz lepsze rezultaty. O tym, jaka terapia zostanie ostatecznie zastosowana decyduje oczywiście lekarz, który musi wziąć pod uwagę chociażby wiek pacjenta, ilość utraconych już włosów, jego ogólny stan zdrowia oraz skutki uboczne poszczególnych form leczenia.
Czy włosy odrosną, jeżeli będziemy odpowiednio przeprowadzać proces leczenia? W większości przypadków jest to jak najbardziej możliwe, pod warunkiem, że zostaną zastosowane odpowiednie preparaty oraz zabiegi. To jednak po jakim czasie odrastają włosy jest już kwestią indywidualną. U niektórych może to być okres jednego miesiąca, inni pacjenci natomiast muszą przeprowadzać odpowiednią kurację nawet przez okres 12 miesięcy.
Preparaty i leki na łysienie plackowate
Co na łysienie plackowate może nam faktycznie pomóc? Niestety nie istnieje jeden sprawdzony lek na łysienie plackowate, który pomaga w każdym przypadku. Z tego względu, terapia jest zawsze dobierana w sposób indywidualny. Jakie preparaty na łysienie plackowate są zatem najczęściej stosowane w leczeniu tej choroby?
- Przede wszystkim są to leki o działaniu immunosupresyjnym, takie jak kortykosteroidy i cyklosporyna, stosowane doustnie i miejscowo.
- Oprócz tego pacjentom podaje się też minoksydyl, czyli lek na porost włosów w postaci płynu, który wciera się w miejsca zmienione chorobowo dwa razy dziennie.
- Stosowanie preparatu o nazwie ruxolitinib (wykorzystywanego w leczeniu chorób szpiku) to stosunkowo nowy pomysł na zwalczanie łysienia plackowatego. Lek ten może bowiem hamować procesy prowadzące do utraty włosów i wspiera ich odrastanie.
- Na swoją szansę czeka także lek o nazwie tofacitinib, który zawiera inhibitory JAK mające również przyczyniać się do skuteczniejszego wspomagania procesu odrastania włosów u pacjentów z łysieniem plackowatym.
Jeśli chodzi o łysienie plackowate, leki bez recepty, takie czy różnego typu suplementy na porost włosów niestety nie zawsze mogą przynieść oczekiwane rezultaty. Wszystko tak naprawdę jest związane bezpośrednio z kondycją naszych włosów i stanem ich struktury. Przy bardzo zaawansowanym łysieniu często konieczne jest zastosowanie specjalistycznego leczenia, obejmującego wspomniane leki na łysienie plackowate.
Zabiegi i profesjonalne kuracje
W leczeniu łysienia plackowatego można również zastosować kilka zabiegów, takich jak:
- iniekcyjne podanie koktajlu odżywczego – zabieg polegający na podaniu koktajlu, którego skład bazuje na kompozycji siedmiu peptydów i kwasu hialuronowego;
- kriomasaż – zabiegiem polegający na podaniu podtlenku azotu pod skórę, co prowadzi do znacznego ochłodzenia tkanek. W efekcie pobudzona zostaje odnowa biologiczna;
- mezoterapia – mezoterapia igłowa, mikroigłowa lub bezigłowa. W ramach tego typu zabiegów substancje aktywne w formie koktajli odżywczych są podawane śródskórnie lub podskórnie.. Zwykle podawane jest osocze bogatopłytkowe (wcześniej pobrane od pacjenta) lub kortykosteroid Triamcinolone acetonide;
- fotochemioterapia, czy też terapia UVA/UVB/PUVA – naświetlanie skóry objętej chorobą. Najpierw pacjentowi podawane są psoraleny, czyli leki zwiększające wrażliwość na działanie światła, a następnie skóra jest poddawana naświetlaniu.
Czy można wyleczyć łysienie plackowate u dzieci i nastolatków?
Rokowania, gdy chodzi o łysienie u dzieci i nastolatków są niestety nieco mniej pomyślne niż w przypadku dorosłych pacjentów. Oprócz konieczności przejścia odpowiedniej terapii, łyse dziecko czy osoba w wieku dojrzewania są narażone na bardzo duży stres związany z widoczną choroba, dlatego mogą wymagać porady psychologicznej.
Leczenie dzieci z łysieniem plackowatym wygląda bardzo podobnie, jak w przypadku dorosłych pacjentów. Istnieją jednak pewne ograniczenia związane z niedojrzałością ich skóry oraz układu immunologicznego, traumatyzacją oraz z brakiem możliwości nawiązania odpowiedniej współpracy z dzieckiem.
Wypadanie włosów u nastolatków i mniejszych dzieci jest dla nich bardzo trudne. Dlatego często stosuje się u nich wcierki, które drażnią zmienione chorobowo miejsce na skórze i powodują jego przekrwienie, co wspomaga odrastanie włosów. Rano w ogniska chorobowe wcierana jest nalewka z pilokarpiną, natomiast wieczorem maść na łysienie plackowate z cygnoliną na maśle kakaowym lub oleju kakaowym w odpowiednim stężeniu. W każdym przypadku pamiętajmy jednak o tym, aby przede wszystkim umówić się na wizytę ze specjalistą, który zaplanuje leczenie dopasowane do potrzeb dziecka.
Domowe sposoby na łysienie plackowate i leczenie naturalne
Leczenie łysienia plackowatego można również wspomóc domowymi sposobami. Musimy jednak pamiętać, aby były to sprawdzone metody, akceptowane przez specjalistów. Jeśli więc usłyszymy, że pomocne jest na łysienie plackowate leczenie moczem, raczej nie możemy liczyć, iż będzie ono skuteczne. A zatem jakie leczenie naturalne łysienia plackowatego może poprawić kondycję naszych włosów?
1. Aromaterapia
Aromaterapia oparta o olejki, które posiadają właściwości pobudzające włosy do wzrostu. Jest to na przykład:
- olejek lawendowy,
- rozmarynowy,
- tymiankowy.
Olejki posiadają niezwykle korzystne właściwości dla naszych włosów i potrafią pobudzić porost baby hair nawet w najmniej spodziewanych przypadkach.
2. Zacznij prawidłowo jeść na łysienie plackowate! Dieta ma ogromne znaczenie
Jeśli chodzi o łysienie plackowate, dieta również ma duże znaczenie. Dla właściwej budowy skóry i włosów oraz dla procesu ich wzrostu ważne są takie składniki jak:
- białko – nabiał, mięso, rośliny strączkowe;
- przeciwutleniacze – szpinak, pomidory, jagody, wiśnie;
- witaminy – A (np. marchew, brokuły, jaja), E (soja, orzechy), B6 (otręby pszenne, rośliny strączkowe), D (szczególnie ryby);
- cynk – orzechy nerkowca, ciecierzyca);
- miedź – orzechy, pestki dyni;
- żelazo – brokuły, jabłka, produkty zbożowe;
- krzem – banany, pietruszka.
Z diety należy natomiast wyeliminować wszelką żywność wysoko przetworzoną, która zawiera środki konserwujące, spulchniacze czy barwniki.
3. Masaże głowy
Masaże mogą poprawić ukrwienie skóry i stymulować jej środkową warstwę. Zanim zaczniemy to jednak robić, warto byłoby poprosić specjalistę, aby odpowiednio nas poinstruował. Nie jest to oczywiście obligatoryjne, jednak każdy fachowiec wskaże nam kierunek takiego masażu i zdradzi takie elementy jak odpowiedni nacisk.
Ostatnie dwa elementy są szczególnie ważne, gdyż – chociażby w akupunkturze – uważa się, że są to kluczowe szczegóły dla osiągnięcia widocznych efektów.
4. Smarowanie głowy sokiem z cebuli
Nie od dziś wiadomo, że cebula posiada świetne właściwości dla naszego ciała. Nie tylko pozwala zachować wysoką odporność, wpływa na niwelowanie schorzeń, ale redukuje również niechciane elementy z gospodarki zdrowotnej naszego ciała. Jak zrobić takie smarowidło do skóry głowy?
- Sok uzyskujemy poprzez zmiksowanie pokrojonej w plastry cebuli.
- Zanim go użyjemy, należy ogrzać sok do temperatury pokojowej.
- Miksturą smarujemy miejsca zmienione chorobowo 2 razy dziennie.
- Możemy go przechowywać w lodówce.
5. Zioła na łysienie plackowate
Warto też stosować zioła na łysienie plackowate, które mogą być podawane w postaci naparów i suplementów diety oraz jako składnik kosmetyków do pielęgnacji włosów i preparatów do stosowania miejscowego. Warto postawić w tym przypadku na takie naturalne rośliny jak:
- mięta,
- skrzyp polny,
- miłorząb japoński,
- rozmaryn,
- tymianek.
Są to zioła, które stosowane są od pokoleń. Każde z nich, odpowiednio stosowane, wykazuje często nie lada zadowalające efekty w procesie leczenia łysienia.
Podsumowanie
Łysienie plackowate jest chorobą, która może się ujawnić u pacjentów w każdym wieku, również u dzieci. Jej leczenie jest długotrwałe i dość trudne, jednak efekty mogą być zadowalające dla pacjentów. W cięższych przypadkach tego schorzenia, gdy włosy nie odrastają, można wciąż spróbować przeszczepu włosów. Niekiedy jednak ostatecznym wyjściem pozostaje korzystanie z peruki.
Literatura
- Langner, Andrzej, and Marcin Ambroziak. “Łysienie plackowate–etiopatogeneza i leczenie.” Przewodnik Lekarza/Guide for GPs 7.6 (2004): 78-82.
- Kuty-Pachecka, Marta. “Czynniki psychologiczne i psychopatologiczne w łysieniu plackowatym.” Psychiatr. Pol 49.5 (2015): 955-964.
- Joss-Wichman, E., and G. R. A. Ż. Y. N. A. Broniarczyk-Dyła. “Współczesne poglądy na etiopatogenezę łysienia plackowatego.” Post Dermatol Alergol 4 (2005): 189-198.
- Kluczowe, SłowA. “rola witaminy D w łysieniu plackowatym.” Przegl Dermatol 103 (2016): 185-188.
- Sudnik, W. “Rola selekty E, L i P w patomechanizmie łysienia plackowatego.” (2012).